Danas, 30. 10. 2020. godine, obilježavamo 20 godina od usvajanja UN Rezolucije 1325 “Žene, mir i bezbjednost”. Donošenje ove rezolucije predstavljalo je jednu od vrlo nadahnutih odluka Vijeća sigurnosti Ujedinjenih nacija, jer naglašava da su pitanja mira i bezbjednosti neraskidivo povezana sa ravnopravnim učešćem žena i muškaraca. Ova rezolucija po prvi put ukazuje na poseban uticaj, potrebe, interese i doprinos žena tokom i nakon oružanih sukoba.
Rezolucija naglašava da su napori u pogledu mira i bezbjednosti održiviji kada su žene ravnopravni partneri u prevenciji nasilnih sukoba, zaštiti i pružanju pomoći, kao i oporavku od oružanih sukoba, te u izgradnji trajnog mira.
Ovo je prilika da skrenemo pažnju na značaj ove rezolucije koja ima transformativni potencijal – to je moćan alat za podršku demokratskom učešću i odlučivanju, te prelazak od rodne nejednakosti do rodne pravde, od sukoba i nasilja do održivog mira.
Danas je “Žene, mir i bezbjednost” međunarodno priznat koncept, koji omogućava da se sve više čuje glas žena – da do izražaja dođe njihov golemi potencijal da budu mirovne aktivistkinje i agenti promjena.
Međutim, u današnjem svijetu još uvijek postoje brojni izazovi za efikasnu prevenciju sukoba, inkluzivni mir, poštivanje ženskih ljudskih prava i njihovo ravnopravno sudjelovanje.
Dan kada obilježavamo 20 godina od usvajanja Rezolucije 1325 “Žene mir i bezbjednost” ujedno je i prilika da se preispitamo i sagledamo gdje smo i kuda idemo, kada su u pitanju ravnopravnost u društvu, mir, bezbjednost i društveni prosperitet?
Mi u Bosni i Hercegovini smo preduzeli strateški pristup provođenju UN Rezolucije 1325, svjesni da su nacionalni akcioni planovi za provedbu Rezolucije važni za rješavanje izazova i prevođenje međunarodnih obaveza, vezanih za žene, mir i bezbjednost, u nacionalne politike i programe. U Bosni i Hercegovini je trenutno na snazi treći Akcioni plan za provedbu UN Rezolucije 1325 (2018 – 2022).
Rješavajući posljedice koje je ostavio rat u BiH i prolazeći kroz sve izazove u postratnom periodu, mi u BiH, smo vrlo brzo shvatili da je bezbjednost mnogo više od nepostojanja oružanog sukoba – to je stanje u kojem ne postoji nikakva opasnost ili prijetnja.
Koordinacija i partnerstvo između svih aktera, na svim nivoima, od izuzetne je važnosti u primjeni Rezolucije 1325. Bosna i Hercegovina primjenjuje pristup “globalno-regionalno-nacionalno-lokalno“, što se pokazalo vrlo korisnim, kako za napredak u provedbi UNSCR 1325 na svim nivoima vlasti u BiH, tako i za regionalnu razmjenu iskustava i praksi, te za promociju i prepoznavanje na globalnom nivou iskustava BiH u provedbi Rezolucije.
Važno je istaći da su načela ove rezolucije relevantna i primjenjiva u svakom društveno-političkom kontekstu, u razvijenim i manje razvijenim državama, državama koje su zahvaćene ratnim sukobom ili koje se nalaze u periodu postkonfliktne izgradnje. Zbog toga je Rezolucija 1325 platforma za globalno umrežavanje zemalja i svih aktera koji doprinose njenom provođenju.
Iako primjena Rezolucije 1325 u BiH bilježi značajne rezultate i promjene, na ovom putu postoje brojni izazovi. Tradicionalne percepcije, stereotipi i predrasude o rodnim ulogama i muškoj dominaciji u sektoru bezbjednosti su globalni izazovi dugotrajnog karaktera čije uklanjanje zahtijeva strpljiv, sistemski i multidiscilinaran pristup. Pred nama je još dug put da iskoristimo puni transformativni potencijal UN Rezolucije 1325.
Ove godine slavimo 20 godina Rezolucije 1325 i 25 godina od Četvrte svjetske konferencije o ženama u Pekingu. Ovi važni međunarodni dokumenti predstavljaju našu trajnu inspiraciju i obavezu!
