Na današnji dan prije 34 godine, Svjetska zdravstvena organizacija je donijela odluku da prestane klasifikovati homoseksualnost kao mentalni poremećaj. Datum te istorijske odluke, 17. maj, obilježava se u svijetu i kod nas kao Međunarodni dan borbe protiv homofobije, lezbofobije, bifobije, transfobije i interseksfobija – IDAHOT. Taj dan slavi različitost, ali i služi da nas podsjeti da se usljed rasprostranjenosti pomenutih “fobija” u našim društvima, mnoge lezbejke, gej, biseksualne, transrodne i interseksualne osobe, kao i nebinarne i queer osobe, i dalje suočavaju sa nasiljem, diskriminacijom i isključenošću.
Povodom Međunarodnog dana IDAHOT, ministri trideset i dvije države – članice Vijeća Evrope, donijeli su Zajedničku ministarsku deklaraciju pod nazivom “Budućnost slobode i jednakosti u Evropi”. Deklaracija, koja je prije dva dana usvojena u Hagu, prilikom održavanja evropskog IDAHOT-Foruma, predstavlja izraz političke odlučnosti zemalja potpisnica da obezbijede jednakost i poštovanje ljudskih prava i dostojanstva i da se bore protiv diskriminacije, nasilja i mržnje sa kojima se suočavaju LGBTIQ+ osobe. Među potpisnicima pomenute deklaracije bio je i ministar za ljudska prava i izbjeglice Bosne i Hercegovine, dr Sevlid Hurtić, koji je učestovao u radu IDAHOT-Foruma u Hagu.
U deklaraciji se ističe da snaga Evrope leži u njenoj raznolikosti. Naglašava se nužnost izgradnje takve budućnosti u kojoj svi ljudi mogu slobodno uživati svoja ljudska prava i aktivno učestvovati u svim oblastima života, bez obzira na njihovu seksualnu orijentaciju, rodni identitet, rodno izražavanje ili spolne karakteristike. Skreće se pažnja na činjenicu da puno učešće svih ljudi u društvu koristi Evropi u cjelini i podsjeća na stav Evropskog suda za ljudska prava da uslovljavanje prihvatanja ljudskih prava odobravanjem većine stanovništva nije u skladu sa vrijednostima Evropske konvencije o ljudskim pravima. Drugim riječima, možemo se lično, politički ili ideološki neslagati ili neodobravati, ali svi – pojedinci/pojedinke, organi vlasti i društvo u cjelini – moramo poštovati i obezbijediti drugima ista prava koja uživa većina građanki/građana društva.
Istodobno, ministri su deklaracijom izrazili zabrinutost zbog dezinformacija, stigmatizacije, predrasuda i mržnje protiv LGBTIQ+ osoba koje nastavljaju da prožimaju društva i ističu da se ne smije dozvoliti da sloboda izražavanja, kao jedna od najvažnijih sloboda, koristi za podsticanje mržnje i netolerancije. U tom kontekstu, u Deklaraciji se naglašava posvećenost “snažnom, ujedinjenom odgovoru na rastuće retrogradne reakcije na ljudska prava i temeljne slobode u Evropi [posebno LGBTIQ+ osoba] i obavezuje se na dalji razvoj i implementaciju standarda ljudskih prava i inkluzivnih politika koje se bave višestrukim, ukrštajućim izazovima za LGBTIQ+ osobe”.
Deklaracija stavlja značajan fokus na saradnju sa civilnim društvom i ističe posvećenost podršci i saradnji sa civilnim društvom i ombudsmanima, i obezbeđivanju podrške u ispunjavanju njihovih strukturnih potreba za finansiranjem i učešću u procesima donošenja odluka.
Usvojeni dokument snažno rezonira sa strateškim ciljevima Akcionog plana za unapređenje ljudskih prava i osnovnih sloboda LGBTI osoba u Bosni i Hercegovini koji je usvojen 2022 i trenutno se implementira sa ciljem da se Bosna i Hercegovina u oblasti prava LGBTI osoba približi evropskim standardima. Očekujemo da će značajan inpuls tom procesu pružiti pomenuta Deklaracija, kao i proces pristupanja Evropskoj uniji i obaveze koje Bosni i Hercegovini, kao zemlji-kandidatkinji, proističu iz tog procesa.
Čestitajući današnji IDAHOT-dan, Agencija za ravnopravnost spolova Bosne i Hercegovine Ministarstva za ljudska prava i izbjeglice BiH poziva građane i građanke, uključujući i javne i političke ličnosti u Bosni i Hercegovini, na toleranciju i nediskriminaciju!
AGENCIJA ZA RAVNOPRAVNOST SPOLOVA BOSNE I HERCEGOVINE
MINISTARSTVO ZA LJUDSKA PRAVA I IZBJEGLICE BOSNE I HERCEGOVINE
